موزه مجازی میراث معنوی ایران

دانش سنتی لنج سازی و دریانوردی در خلیج فارس

لنج‌های ایرانی به صورت سنتی و دستی ساخته می شود و مورد استفاده ساکنان ساحل شمالی خلیج فارس جهت سفرهای دریایی، تجارت، ماهیگیری و صید مروارید قرار می‌گیرد. دانش‫های سنتی مرتبط با دریانوردی و لنج‌سازی چوبی شامل ادبیات شفاهی، برگزاری جشن‌ها، تکنیک‌های دریانوری و جهت‌یابی و هدایت، اصطلاحات و پیش‌بینی وضع هوا می‌باشد. دانش جهت‌یابی و هدایت لنج به صورت سنتی از پدر به پسر منتقل شده است. دریانوردان ایرانی از طریق جایگاه خورشید، ماه و ستاره‌ها مکان‌یابی می‌کنند. همچنین با استفاده از فرمول‌های مخصوصی می توانستند طول و عرض جغرافیایی و عمق آب را نیز محاسبه کنند. دریانوردان با استفاده از هر نوع باد ، که اسم به خصوصی دارد، رنگ آب و ارتفاع موج‌ها می‌توانند وضع آب و هوا را پیش‌بینی کنند.

موسیقی و ریتم خاص، یک جز جدانشدنی از دریانوردی در خلیج فارس می‌باشد و ملوانان هنگام کار کردن آهنگ‌های مشخصی می‌خوانند. امروزه، شاغلین در این حرفه کم شده‌اند و عمدتا از افراد مسن‌تر تشکیل شده است. لنج‌های چوبی جای خود را به مواد فایبرگلاس ارزان‌تر داده است و کارگاه‌های ساخت لنج‌های چوبی بیشتر به مرمت لنج‌های قدیمی می‌پردازد.

فلسفه، زمینه مذهبی، فرهنگ و سنت دانش دریانوردی خلیج فارس در حال محو شدن است، هر چند که در بعضی از مناطق همچنان برخی از مراسم مرتبط برگزار می‌شود.